Zakarpacie – region Ukrainy, słynący z różnorodnych tradycji i licznych szlaków winnych, budzi fascynację i przyciąga coraz więcej podróżników zainteresowanych nie tylko etnoturystką, ale również odpoczynkiem w przepięknych okolicznościach natury.
Klimat regionu jest unikalny w skali Ukrainy, zarówno w kontekście przyrodniczym jak i kulturowym. Znajdziemy tutaj liczne źródła mineralne, bystre rzeki, pasma górskie oraz ciekawe okazy flory i fauny. Wyjątkowa geografia Zakarpacia, graniczącego jednocześnie z czterema państwami, w dużym stopniu przyczynia się do rozwoju gospodarczego i turystycznego regionu.
Produkcja wina jest jedną z tradycyjnych czynności miejscowej ludności już od czasów starożytnych, co łatwo zauważyć w lokalnym folklorze. Nie bez powodu jedna z większych miejscowości Zakarpacia nosi nazwę Vynohradiv (tzn. Winogrona). Początek produkcji win w regionie datuje się na XIII wiek, chociaż niektórzy historycy uważają, iż pierwsze wino powstało tutaj już w wieku III. Od początku XVIII wieku, kiedy rządy Turków na Węgrzech dobiegły końca, na Zakarpaciu rozpoczęła się nowa era rozwoju uprawy winorośli. W tym okresie wprowadzono wiele nowych technologii w produkcji wina, pozyskiwano też nowe odmiany winogron z Europy. Niestety wiek XIX przyniósł wielkie starty w uprawach winorośli na Zakarpaciu, z powodu pojawienia się tutaj filoksery – rodzaju mszycy, szkodnika który zniszczył około 2700 hektarów winnic. Dopiero w roku 1885 uporano się z nim i winnice zaczęły powracać do dawnej świetności.
Zakarpackie winiarstwo osiągnęło apogeum w latach 50 i 60-tych XX wieku. Powierzchnia winnic w regionie osiągnęła wówczas ponad 14 000 hektarów. Od połowy lat 60-tych produkcja wina zaczęła spadać a wraz z nią zmniejszyły się rozmiary winnic i liczba zatrudnionych w nich osób. Obecnie produkcja win w regionie powoli rośnie w stałym tempie. Główne przeszkody w dalszym rozwoju winiarstwa stanowią dziś przede wszystkim polityka państwa ( nie wszyscy producenci mogą otrzymać licencję) oraz stosunkowo niska kultura winiarska obywateli (co jak co, ale nic nie jest w stanie zastąpić Ukraińcom ulubionej 'gorilki czy 'naliwki' ). Mimo to turystyka szlakiem winnym rozwija się tutaj wyjątkowo prężnie – organizowane są różnego rodzaju eventy np. festiwale wina, powstają sale degustacyjne, wciąż otwierają się prywatne piwnice z winem. Można rzec, że enoturystka na Zakarpaciu kwitnie i przyciąga coraz liczniejsze grupy smakoszy boskiego napoju.
Jednym z popularniejszych centrów winiarskich na Zakarpaciu jest niewielka wioska Sredne, usytuowana w połowie drogi między Użhorodem a Mukaczewem. Działa tutaj znany zakład Leanka, produkujący legendarne już wina takie jak "Róże Zakarpackie”, „Berehivskie” czy „Srednyansky”. W miejscowości tej znajduje się również wyjątkowa atrakcja turystyczna – bardzo klimatyczne winiarnie urządzone w starych piwnicach.
Mukaczewo to najbardziej rozpoznawalne miasto na Zakarpaciu, malowniczo położone nad brzegiem rzeki Latoritsa. Wizytówką regionu, jest górujący nad okolicą zamek Palanok, z którego roztacza się piękna panorama na całe miasto. W starej piwnicy zamkowej znajduje się sala degustacyjna, gdzie można spróbować wina marki „Chizay” produkowanego w Berehovem. Wina z Chizay według źródeł historycznych zdobyły niegdyś serca europejskiej szlachty. Dzisiaj produkty te eksportuje się m.in. do Czech, Rosji, USA i Izraela. Mukaczewo, uznawane za zakarpacką mekkę winiarstwa, słynie również z tradycyjnie organizowanego tu corocznie festiwalu Czerwonego Wina. Odbywa się on w przeddzień Starego Nowego Roku. Na to wyjątkowe wydarzenie do Mukaczewa przybywają nie tylko turyści czy amatorzy trunku, ale przede wszystkim winiarze z Zakarpacia i zagranicy (zarówno profesjonalni wytwórcy jak i osoby przynoszące beczkę wina upędzonego w domowym zaciszu). Jury dokonuje wyboru zwycięzców w przeróżnych kategoriach. Festiwal wina w Mukaczewie jest doskonałą atrakcją dla wielbicieli winnego trunku, ponieważ można znaleźć tutaj wino na każdy gust. Prezentowane są zarówno wina stołowe i deserowe, jak i napoje zaliczane do kategorii tzw. tanich win. Smakosze znajdą tu również droższe wina luksusowe, cieszące się dobrą opinią w całej Europie.
Tradycji winiarskich nie brakuje również w stolicy Zakarpacia – Użhorodzie. Tutaj także odbywa się coroczny festiwal wina Beaujolais. Koneserów tego rodzaju trunku z pewnością zachwyci zabytkowa piwnica zamkowa o bardzo wykwintnym wnętrzu, w której utworzono salę do degustacji. Można smakować tu sześciu rodzajów wina, pochodzących głównie od prywatnych, lokalnych winiarzy.
Berehove to siedziba jednego z najpotężniejszych producentów win zakarpackich. To tutaj prężnie działa wspomniane wcześniej przedsiębiorstwo Chizay. Jego infrastruktura produkcyjna wynosi około 5 hektarów. Wiosną lokalni producenci organizują tu festiwal białego wina. Turystów, oprócz tradycji winiarskich, zainteresuje także kulturowy aspekt tego uroczego miasteczka – Berehove uchodzi bowiem za centrum węgierskiej kultury na Ukrainie.
Ostatnim z najważniejszych na Zakarpaciu centrów winiarstwa jest Winogradov – co w tłumaczeniu na język polski oznacza po prostu winogrono. To małe miasteczko z długą tradycją produkcji tego szlachetnego napoju. Swoją obecną nazwę otrzymało ono w 1946 roku. Wcześniej nazywano je Sevlyush, co z kolei z języka węgierskiego również oznacza winogrono. Winogradov, podobnie jak inne centra winiarskie, jest gospodarzem festiwalu Ugohan Vine. Organizatorzy tego wydarzenia za cel stawiają sobie przywrócenie winiarskich tradycji oraz zachowanie etnicznej tożsamości regionu zakarpackiego.
Podróże szlakami zakarpackimi stanowią niesamowite przeżycie – naturalne piękno okolicy, bujne otoczenie przyrody, bogata mieszanka kulturowa, różnorodne tradycje winiarskie i obyczajowe – wszystko to stanowi o unikalnej atmosferze miejsca, w którym czerpanie radości z życia wydaje się być naturalną konsekwencją wyjazdu w ten wyjątkowy region Ukrainy.
ULUBIONE: 
