Biuro Podróży Chortycia
Plac Na Bramie 8
37-700, Przemyśl


Malowane monastyry

Malowane monastyry Rumunii

 

Do najbardziej urokliwych i unikatowych skarbów Rumunii należą Malowane Monastyry Bukowiny (w północno-wschodniej Rumunii). Ich pomalowane ściany zewnętrzne ozdobione są wyszukanymi freskami z XV i XVI wieku, przedstawiającymi portrety świętych i proroków, sceny z życia Jezusa, wizerunki aniołów i demonów oraz niebo i piekło.

 

Klasztory te, uważane za arcydzieła sztuki bizantyjskiej, są jedynymi w swoim rodzaju obiektami architektonicznymi w Europie. Malowidła ścienne nie są tu jedynie dekoracjami , ale przedstawiają pełne cykle wydarzeń religijnych. Celem fresków było przybliżenie wieśniakom historii Biblii i życia najważniejszych świętych prawosławnych za pomocą obrazów. Ich wyjątkowa kompozycja, elegancki kontur i harmonijne kolory idealnie komponują się z otaczającym krajobrazem.

 

Odwiedzający Malowane Monastyry często mogą zobaczyć jak zakonnica lub mnich uderza młotkiem w długą belkę, oznajmiając w ten sposób wezwanie do modlitwy. Tradycja ta zapoczątkowana została podczas oblężenia Mołdawii przez Imperium Osmańskie, kiedy Turcy zabronili dzwonienia w tradycyjne dzwony. Uderzanie w drewniane lub metalowe pręty, znane jako „toaca”, zastąpiło dzwonienie dzwonów, a tym samym stało się tradycją, wzmocnioną przez fakt, że w czasie wojny dzwony często przetapiano na armaty.

 

Najlepiej zachowane są klasztory Humor, Moldovita, Patrauti, Probota, Suceava, Sucevita i Voronet. Kolejny, niewielki kościółek, znajduje się w miejscowości Arbore. Siedem kościołów zostało wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1993 r.

 

 


Klasztor Arbore


To właśnie od tego miejsca warto rozpocząć wycieczkę po Malowanych Klasztorach Bukowiny. W końcu główną atrakcją małego kościoła Arbore jest scena z Księgi Rodzaju, która zdobi ścianę zachodnią. To jedyny kościół w regionie bez wież i dzwonnic. Klasztor został założony w 1503 r. przez Lucę Arbore, doradcę Stefana Wielkiego. Został pomalowany cztery dekady później przez Dragosa Comana, jednego z największych XVI-wiecznych malarzy malarstwa ściennego w Rumunii.

 

 

Klasztor Humor


Założony w 1530 r. Humor jest raczej niewielki fizycznie, ale znajduje się wśród skarbów Bukowiny z różnorodnymi freskami z 1535 r., w tym ilustrującym powrót syna marnotrawnego i drugim z „humorystycznym” przedstawieniem diabła jako kobiety. Kościół, zwieńczony jest gontowym dachem w kształcie krzyża, nie ma wieży, co wskazuje, że został zbudowany przez urzędnika sądowego, a nie księcia. Dominującymi odcieniami fresków są czerwonawo-brązowy z licznymi błękitami i zielonymi kolorami. Niezwykle cenna kolekcja ikon z XVI wieku znajduje się w klasztorze.

 

 

 

Klasztor Moldovita


Klasztor Moldovita , położony we wsi Vatra Moldovitei, został zbudowany przez Petru Raresa w 1532 roku. Jego w większości złote i ciemnoniebieskie obrazy na ścianach zewnętrznych zostały ukończone w 1537 roku. Freski przedstawiają w większości oblężenie Konstantynopola, co zostało zainspirowane wierszem poświęconym Dziewicy Maryi w podziękowaniu za jej interwencję w ocaleniu miasta Konstantynopol przed atakiem Persów w 626 r. Biorąc pod uwagę zagrożenie osmańskie dla Mołdawii w XVI wieku, oblężenie na ścianach kościoła Moldovita przedstawia wroga w postaci Turków w turbanach, a nie Persów. Kolejne oszałamiające malowidło przedstawia Drzewo Jessego, reprezentujące genealogię Chrystusa, szeroko rozpowszechniony temat ikonograficzny w Europie w średniowieczu.

 

 

 

Kościół Patrauti


Zbudowany w 1487 roku i poświęcony Świętemu Krzyżowi, klasztor w Patrauti jest najstarszym zachowanym miejscem kultu religijnego założonym przez Szczepana Wielkiego. Malowidła ścienne, pochodzące z około 1550 roku, nadal można podziwiać na jego zachodniej fasadzie. W 1775 r., wkrótce po przyłączeniu Bukowiny do imperium Habsburgów, klasztor został przekształcony w kościół parafialny. Dziś jedynie kościół i drewniana dzwonnica stoją nadal w oryginalnym kompleksie klasztornym.

 

 

 

Klasztor Probota


Z oryginalnego zespołu architektonicznego założonego przez Petru Raresa w 1530 r. pozostał tylko kościół i rezydencja księcia W 1532 r. kościół zawierał zarówno freski zewnętrzne, jak i wewnętrzne. W XIX wieku znaczna część malowideł ściennych została wymieniona. Probota był pierwszym klasztorem, w którym namalowano zewnętrzne freski w Mołdawii. Monastyr otaczają mury z narożnymi wieżami obronnymi i wieżą bramną zbudowaną w 1550 r. W całej swojej historii klasztor ten przeszedł kilka remontów konserwatorskich. W 1930 r. przeprowadzono więcej interwencji w celu zastąpienia niektórych gotyckich maswerków oraz naprawy podniszczonej podłogi. W wieży nad rezydencją władcy znajduje się małe muzeum, które eksponuje ikony, meble, stare książki, monety i kilka innych artefaktów.

 

 

 

Kościół Świętego Jerzego / Nowy Klasztor Świętego Jana


Zbudowany przez Bogdana III i jego syna Stefanitę Vodę w latach 1514–1552 jako kościół metropolitalny Mołdawii, Nowy Klasztor Świętego Jana jest obecnie siedzibą arcybiskupa Suczawy i Radauti. W kościele św. Jerzego znajdują się relikwie św. Jana, sprowadzone do Mołdawii przez Alexandru cel Bun w 1415 r. Relikwie umieszczono w srebrnej trumnie, bogato ozdobionej scenami z życia świętego. Wybitne freski zewnętrzne, ilustrujące sceny ze Starego i Nowego Testamentu, zostały ukończone w 1534 roku za panowania Petru Rares, chwalebnego okresu w erze religijnych malowideł ściennych. Styl fresków św. Jerzego przypomina te z klasztorów Moldovita i Humor. Chociaż na południowej ścianie wciąż można zobaczyć tylko niektóre fragmenty Hymnu Umarłych i legendy o synu marnotrawnym, kościół robi jednak wrażenie, zwłaszcza ze względu na mozaikowy dach i dzwonnicę. .

 

 

 

Klasztor Sucevita


Kompleks klasztorny Sucevita otaczają wysokie mury i silnie wzmocnione wieże obronne, nadając mu wygląd fortecy. Założony w 1581 r. przez Gheorghe Movila, biskupa Radauti, został później rozbudowany przez jego brata Ieremię, władającego księstwem Mołdawii, który dobudował tu potężne mury obronne i wieże. Na szczycie kościoła wznosi się elegancka wieża spoczywająca na podstawie w kształcie gwiazdy. Masywne okapy chronią zewnętrzne freski namalowane przez lokalnych artystów w latach 1602–1604. Sucevita był ostatnim z 22 malowanych kościołów Bukowiny i ma największą liczbę malowanych obrazów. Jednak zachodnia zewnętrzna ściana kościoła nie jest pokryta freskami. Legenda głosi, że prace zostały tu przerwane po tym, jak jeden z malarzy spadł z rusztowania i zmarł. Sucevita szczyci się wspaniałym przedstawieniem drabiny do Raju. Anioły o czerwonych skrzydłach, stojąc w regularnych rzędach spoglądają sprawiedliwie na uczęszczających po pochyłej drabinie do nieba a każdy jej szczebel jest opatrzony jedną z cnót zakonnych. Grzesznicy wpadają między szczeble i są odprowadzani przez uśmiechnięte diabły do samego piekła pełnego chaosu. Sucevita była rezydencją książęcą, a także warownym klasztorem. Dziś jej grube ściany kryją muzeum prezentujące wybitną kolekcję obiektów historycznych i artystycznych. Okładki grobowców Ieremii i Simiona Movili - bogate portrety haftowane srebrną nicią - wraz z kościelnym srebrem, książkami i iluminowanymi rękopisami, stanowią wymowne świadectwo znaczenia Sucevity najpierw jako warsztatu manuskryptów, a następnie jako centrum drukarskiego.

 

 

 

Klasztor Voronet


Być może najbardziej znanym i oszałamiającym z malowanych klasztorów jest Voronet, założony w 1487 r. przez Stefana Wielkiego z okazji zwycięstwa nad Turkami. Klasztor ten, powszechnie znany w całej Europie jako „Kaplica Sykstyńska Wschodu” z powodu wewnętrznych i zewnętrznych malowideł ściennych, prezentuje mnóstwo fresków z intensywnym odcieniem błękitu zwanego „błękitem Voronet”. Kompozycja farby pozostaje tajemnicą nawet teraz, ponad 500 lat po wybudowaniu kościoła. Klasztor Vononet został założony przez Szczepana Wielkiego, rządzącego księcia Mołdawii, w celu wypełnienia obietnicy złożonej Daniilowi, pustelnikowi, który zachęcił go do ścigania Turków z Wołoszczyzny. Po pokonaniu Turków Szczepan wzniósł monastyr w niecałe cztery miesiące. Dodane w 1547 r. freski tego kościoła ilustrują sceny biblijne, modlitwy, fragmenty świętych hymnów i tematy, takie jak Sąd Ostateczny i Drabina św. Jana, z kolorowymi i bogatymi w szczegóły obrazami apostołów, ewangelistów, filozofów, męczenników, aniołów i demonów. Życie zakonne w Voronet zostało przerwane w 1785 r. pod rządami Habsburgów. Powróciło dopiero w 1991 roku wraz z przybyciem wspólnoty zakonnic, która dąży do harmonijnego połączenia życia religijnego i modlitwy z prowadzeniem zakonu i pracą na roli. Zakonnice prowadzą warsztat malarski i udostępniają zwiedzanie klasztoru.

 

 

 

Jak powstawały malowidła na monastyrach w Rumunii ?


Tworzenie fresków wymagało pewnej i szybkiej ręki. Zespoły czterech lub pięciu malarzy najpierw wyrównywały szorstkie kamienne ściany kościoła grubą warstwą zaprawy, a następnie wygładzały je cienką, drobnoziarnistą warstwę wapiennego tynku zmieszanego z naturalnymi włóknami, takimi jak drobno posiekana słoma. Po nałożeniu ostatniej warstwy artyści mieli tylko kilka godzin na pracę przed wyschnięciem tynku. Uczniowie malarzy zajmowali się kolorowaniem tła i dekoracji, a detalami jak np. twarzą i dłońmi zajmowali się doświadczeni w kunszcie malarskim mistrzowie. Artyści musieli również być chemikami, mieszając pigmenty z rzadkich glinek, kamieni półszlachetnych i pospolitych minerałów. Azuryt i malachit stworzyły jaskrawe błękity i zielenie. Ochra z gliny została podgrzana do uzyskania czerwieni, żółci i brązów. Po wyschnięciu tynk reagował z pigmentami mineralnymi, utrwalając kolory. Technika, która nie obejmowała żadnych materiałów organicznych w przeciwieństwie do fresków, które wykorzystują białka jako spoiwo, sprawiła, że ??kolory były wyjątkowo trwałe i wyraziste. Wycieczki do Rumunii są pełne ciekawych atrakcji.